‘Op weg naar braille’
Braille drukwerk
Voor het boek heb ik twee soorten braille drukwerk geïntegreed met full colour offset. Niet alleen een interessante productietraject maar ook één met extra stappen. Vooraf het braille drukwerk zijn alle vellen eerst in offset gedrukt en daarna deels afgewerkt: schoongesneden, gerild en gevouwen en dan weer platgelegd; de achterflap is ook gestansd en geplakt.
Instructies braille
Als voorbereiding voor de vervaardiging van de brailleplaten heb ik uitgebreide instructies gemaakt met daarop de positionering van het braille in relatie tot de gedrukte tekst. Ik heb zowel mogelijk standaard braille interlinie gebruikt (10 mm), waardoor het makkelijker was om de platen te genereren. Toen ze gereed waren hebben wij die in de werkgroep gecontroleerd; wij konden natuurlijk geen fouten permitteren in het braille. Verder heb ik regelmatig naast de pers gestaan om het gedrukte braille te controleren.
Platen met instructies voor braille drukwerk
-
De brailleplaten worden gecontroleerd door Thea en Gyntha. -
Brailleplaat met daaronder print met instructies. -
Brailleplaat binnenwerk met daaronder stramien en instructies. -
Brailleplaat binnenwerk met daaronder stramien en instructies.
Braille zetten op het omslag
Voor het omslag is er gekozen om het braille te laten zetten vanwege de papierdikte en het formaat. Dit is gedaan op een braille-embosser (The Marburg Embossing Machine), die zelfs metaal kan brailleren. Voor gebruik met papier kan dit vanaf ongeveer 200 grams (als het papier te licht is, slaat de machine de punten door het papier heen). Het produceert braille van een zeer hoge kwaliteit. Enig nadeel is dat ieder drukvel handmatig gepositioneerd en gebrailleerd moet worden, in dit geval ongeveer 2,5 minuten per vel en dit dan meer dan 1.000 keer!
De embosser kan zowel in de lengte als in de breedte worden toegepast, wat betekent dat het mogelijk is om met afwijkende of grote formaten te werken. Wel moet er rekening worden gehouden met het maximum plaatformaat; dit kan betekenen dat iets in delen moet worden gebrailleerd. Tijdens de proeffase kwam ik achter dat de onderste rijen punten (punt 3 en 6) net buiten het drukveld vielen maar met enkele aanpassingen was dit opgelost.
Braille drukken in het binnenwerk
Het braille in het binnenwerk is op een ambachtelijke wijze op een Heidelberg pers (degelautomaat) gedrukt. Het maximun formaat is A3 met een papiergewicht t/m ongeveer 200 grams. In vergelijking met standaard brailledrukwerk was dit vrij complex: maximum formaat, tweezijdig en geïntegreed met offset-drukwerk (de positionering moest exact zijn).
Het regelen van een glijkmatige drukverdeling én dit constant houden was belangrijk voor de kwaliteit van het braille. In de praktijk was dit lastig, mede omdat de hoeveelheid braille op de pagina’s zeer verschillend was: alles tussen 3 letters in braille en hele zinnen in braille. Platen moesten handmatig worden aangepast (extra ‘padding’ op bepaalde plekken) en regelmatig vernieuwd vanwege het slijten van de punten.